Bizkaiko lau BERC zentrok antolatuta —Achucarro, BC3, BCAM eta BCMaterials— Bizkaiko hainbat ikastetxetako haurrek gozatu egin dute ikasten: klima-aldaketari buruz, espezie desberdinetako garunaren eboluzioari buruz, matematikari buruz, edo nola material eta nanoegitura desberdinek ur kutsatua baliabide baliotsuen iturri bihur dezaketen. Bilboko Zablagune eraikina izan da Be Zientzia-ren bigarren edizioaren egoitza, urriaren 28an eta 29an ospatua. Lau Bizkaiko BERC (Bikaintasuneko Euskal Ikerketa Zentroak) zentroek —Achucarro, Neurozientzien Ikerketarako Euskal Zentroa; BC3, Klima Aldaketa Ikergai; BCAM, Matematika Aplikatuen Euskal Zentroa; eta BCMaterials, Materialak, Aplikazioak eta Nanoegituretan Euskal Zentroa— antolatutako dibulgazio zientifikoko azoka honek 200 bat Lehen Hezkuntzako ikasle bildu ditu Bizkaiko sei ikastetxetatik (Bilbo, Barakaldo, Amorebieta-Etxano, Markina-Xemein eta Algorta). Bi goizetan zehar, jarduera interaktibo eta tailer ugariz beteriko programaren bidez, ikasleek zientziara hurbiltzeko aukera izan dute modu dibertigarri, parte-hartzaile eta hezigarrian.   Be Zientzian, ikasleek eta irakasleek hainbat gairi buruz ikasi dute: klima-aldaketa; espezie desberdinetako garunaren eboluzioa; matematikak; edo nola material eta nanoegitura desberdinek ur kutsatua baliabide baliotsuen iturri bihur dezaketen. Hori guztia lau zentro antolatzaileetako ikertzaileek emandako tailer eta txoko praktikoen bidez: Achucarro-ren eskutik, ikasleek hegaztien, narrastien eta ugaztunen enbrioi-garapena aztertu dute garuna nola eratzen den ulertzeko, oilaskoaren enbrioi errealak mikroskopioz behatuz. Gainera, platano baten DNA atera dute etxean aurkitzen diren materialak erabiliz, “errezeta zientifiko” baten modura. BC3-ko ikertzaile taldeak bi proposamen aurkeztu ditu Be Zientzian: “Kalkulatu zure karbono aztarna” tailerrean, haurrek ping-pong pilotekin neurtu dute euren karbono aztarna eta batez bestekoarekin alderatuta, hori murrizteko praktika onak ikasi dituzte. “Mapa biziak / Mapas vivos” tailerrean, ikertzaileek nola erabiltzen dituzten datuak eta mapak mundua modelatzeko aztertu dute, lurzorua edo landaredia bezalako aldagaiak kontuan hartuta. BCAM-ek matematikara hurbildu ditu ikasleak papiroflexiaren txoko baten bidez, paperezko figurak eginez kontzeptu matematikoak landuz, eta “Jakintza kutsatzen duten ereduak” tailerrean, birusen ereduak eraiki dituzte haien egiturak mugitzeko eta zelulak infektatzeko duten gaitasunean nola eragiten duen ulertzeko. BCMaterials-ek ikasleak MOFekin esperimentatzera gonbidatu ditu, material metal-organikoekin, Kimikako 2025eko Nobel Sariaren ostean are garrantzitsuago bihurtu direnak. Ikasleek esperimentatu dute nola “hauts magikoak” horiek kutsatzaileak ezabatu eta elementu baliotsuak berreskuratu ditzakeen uratik modu seguruan.   Be Zientzia ekimenaren helburua jakin-mina, esperimentazioa eta talde-lana sustatzea da, ikaskuntza zientifikoaren motor gisa, eta antolatzaile diren zentroen konpromisoa sendotzea belaunaldi berrien artean zientzia sustatzearen alde. Eta hala izan da bi edizioetan. Ekimenak hasieratik izan du Bilboko Udalaren babesa. Javier Garcinuñok, Bilbao Ekintzako zuzendari nagusiak, ekimena bisitatu gaur goizen, hiriak dibulgazio zientifikoarekin eta zientziaren kultura sustatzearekin duen konpromisoa islatuz. “Be Zientzia-rekin gure helburua da haurtzarotik jakin-min zientifikoa piztea eta erakustea zientzia bizirik dagoela, ukitu eta esperimentatu daitekeela. Haurrek disfrutatzen ikustea, bitartean matematikek, neurozientziak, klima-aldaketak edo materialek mundua hobeto ulertzen lagun diezaguketela deskubritzen duten bitartean, dudarik gabe, saririk onena da”, adierazi dute Achucarro, BC3, BCAM eta BCMaterials-etik.

Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza sailak Milia Kuantikoa aurkeztu du. Ibilbide zientifiko-teknologikoa da, eta aukera ematen die herritarrei komunitate zientifikoak fisika kuantikoaren esparruan egiten duen lanera hurbiltzeko, abangoardiako ezagutza sortzeko eta etorkizuna eraldatuko duten teknologiak garatzeko. Teknologia horien artean, konputazio kuantikoa, sentsoreen teknologia eta beste hainbat aplikazio daude. Ibilbide zientifiko-teknologiko hau Ibaetan dago, ikerketa kuantikoan Europako polo aktiboenetako batean, eta bi modu osagarritan egin daiteke: Oinezko ibilbidea: kuantikaren inguruan ikerketa egiten duten zazpi ikerketa-zentro eta fakultate nagusien eraikinen sarreran kokatuta daude dibulgazio-infografiak, guztiak ere pasealeku seinaleztatu baten ibilbidean. Bisita birtual interaktiboa: 360 graduko ibilbide digitala da, laborategietan eta ikerketa-espazioetan murgiltzen du bisitaria, lan zientifikoa, ekipo teknologikoak eta talde bakoitzaren gaitasunak zehatz-mehatz erakutsiz. Milia Kuantikoa osatzen duten zazpi zentroak honako hauek dira: Donostia International Physics Center (DIPC), Materialen Fisika Zentroa (CFM), CIC nanoGUNE, Tecnun (Nafarroako Unibertsitatea), EHUko Informatika eta Kimika Fakultateak eta Basque Quantum aliantzaren egoitza den Ikerbasqueko eraikin berria. Ilustratzaile zientifikoek diseinatutako infografiak publiko orokorrarentzat pentsatuta daude. Euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez irakur daitezke eta, nahiz eta zorroztasun zientifikoz idatzita egon, erabilitako hizkuntza ulertzen erraza da eta irudi erakargarriak azaltzen dira. Zentro bakoitzak fisika kuantikoan egiten duen lanaren inguruko informazioa eskaintzen dute, baita kuantikaren oinarrizko kontzeptuei buruzko informazioa ere.     Bestalde, plataforma birtualak Smart Map teknologia erabiltzen du laborategien bereizmen handiko digitalizazioak eta etorkizuneko espazio zientifikoen birsortzeak erakusteko. Murgiltze-esperientzia hau hiru hizkuntzatan dago eskuragarri, eta ikerketa-taldeen lana eta potentziala ulertzeko aukera ematen du, testu- eta audio-azalpenekin eta eduki interaktiboekin. Milia Kuantiko birtualean IBM Quantum System Two ordenagailu kuantikoa, DIPCko Hyperion superordenagailua, nanoteknologian espezializatutako laborategiak, mikroskopia eta algoritmo kuantikoak aurki daitezke, besteak beste. Bisita birtualerako sarbidea ibilbideko totem fisikoetan instalatutako QR kodeen bidez edo Basque Quantum-en webgunearen bidez egin daiteke. Milia Kuantikoa hezkuntza- eta dibulgazio-tresna ulertu daiteke, publiko guztientzat eskuragarri dagoena, eta euskal eragile zientifikoek zientzia eta teknologia kuantikoen arloan egiten duten lana ikusarazten eta aitortzen duena.

Elkarrekin ibilbide berrietarantz nabigatzen Asmo partekatua Joan den urriaren 1a egun berezia izan zen EAEn ezagutzaren hedapen sozialarekin konprometitutako pertsona eta erakunde guztientzat: Jakindari kultura zientifikoaren aldeko aliantzaren lehen topaketa egin genuen. Ilusio eta konektatzeko gogo handiarekin, 60 erakundetik gorako pertsonak bildu ginen, gizartean eragin handiagoa sortzeko asmoz gehiago partekatu, ikasi eta laguntzeko asmoz.   Ikaskuntzaz betetako jardunaldia Hasiera-hasieratik giro bero eta inspiratzailea arnastu zen. Elkar hobeto ezagutzeko lehen dinamika baten ondoren, hainbat taldetan bisitatu genuen "proiektuen museoa"; aliantza osatzen dugun eragileen ibilbideen eta lanketen aniztasunaren erakusgarri. Ikaskuntzak trukatzeko ariketa interesgarria. Ondoren, "beste itsaso batzuetako" ekimenak ezagutzeko aukera izan genuen. Zientzia espazio publikora hurbiltzeko formula berritzaileekin inspiratu ahal izan ginen. Aurkezpenen ondoren, taldean lan egiteko unea iritsi zen. Zientziaren dibulgazioan aurkitzen ditugun erronkei buruz hausnartuko dugu, ondoren, erronka horiei erantzuteko aliantzak egin ditzakeen ekarpenak identifikatu genituen. Topaketan entzute aktiboa eta ideia ezberdinetara irekitzea izan ziren ezaugarri nagusiak. Denok izan genuen komunitate bizi baten parte sentitzeko aukera. Proiektuen eta proposamenen laburpena Bertaratzerik izan ez zutenentzat (edo partekatutakoa errepasatu nahi dutenentzat!), dokumentu batean bildu ditugu aurkeztutako proiektu nagusiak eta topaketan sortutako proposamenak. Horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: Ekimenak konektatzea eta erakundeen arteko lankidetza sustatzea. Baliabideak eta agendak koordinatzea. Baterako ekitaldi gehiago garatzea. Esfortzuen atomizazioa murriztea. Gure jardueren eragina neurtzea. Formatu berritzaileak eta estrategia berriak sortzea, ohiko publikotik haratago iristeko. Tokiko elkarteekin, GKEekin eta kultura-programatzaileekin konexio berriak sustatzea. Finantzaketa-iturri egonkorrak eta iraunkorrak bilatzea, epe luzeko proiektuetarako beharrezkoa den finantzaketa ziurtatzeko. Zientzia-dibulgazioaren aintzatespena eta balioespena handitzea. Gazteen beharrak ulertzea eta haientzat erakargarriak diren proiektuak sortzea. Komunitate zientifikoari tresnak eta prestakuntza ematea, hobeto komunikatu ahal izan daitezen. Biltegi komun bat garatzea, komunikazioa eta lankidetza sustatzeko plataforma bat. Laburpen osoa dokumentu honetan kontsultatzera animatzen zaituztegu. Berpiztu Topaketa Laburpen bideoa: Partidaren unerik onenak biltzen dituen bideoa prestatu dugu. Hemen ikus dezakezu, askatu genuen energia positiboa berpizteko Visual recording: Artista bat gurekin izan zen egun osoan zehar, esperientziak, ideiak eta proposamenak zuzenean irudikatuz horma-irudi bisual batean. Eskerrak eman nahi dizkiegu Jakindariko lehen topaketa honetan parte hartu zuten guztiei. Une handiak agintzen dituen bidaiaren hasiera baino ez da hau. Elkarrekin nabigatzen jarraitzera animatzen zaituztegu, indarrak batu eta zuen ikaskuntzak partekatzera.

2025eko Zientzia Astea azaroaren 5etik 9ra izango da Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Barakaldon, eta 200 jarduera inguru egingo dira doan adin guztietako jendearentzat. Euskal Herriko Unibertsitatean (EHU) ikerketan dihardutenekin zientzia ikusteko, entzuteko, sentitzeko eta zientziaz hitz egiteko aukera. Urriaren 22an zabalduko da Bilboko (Bizkaia Aretoa), Donostiako (Tabakalera) eta Gasteizko (Bibat Museoa) egoitzetako tailer eta ibilbide didaktikoetan izena emateko epea Zientzia Astearen webgunearen bidez. Gainerako jarduerak sarrera librekoak dira, aretoa bete arte, eta ez da beharrezkoa izena ematea. Barakaldoko haur eta familientzako tailerretarako erreserbak urriaren 27tik aurrera egin ahal izango dira, Barakaldoko Udalaren egoitza elektronikoaren bidez, telefonoz ( 94 478 9552 / 94 478 9485) eta udalerriko kultur etxeetan eta gizarte etxeetan.   25 urte zientzia gizartera hurbiltzen EHUk programazio berezia prestatu du Zientzia Astearen 25. urteurrena ospatzeko. Edizio honetan, 200 jarduera inguru eskainiko dira doan eta adin guztietako jendearentzat: 40 txoko baino gehiago, 75 tailer, 10 ibilbide didaktiko, Zientzia Clubeko 20 bakarrizketa zientifiko baino gehiago, 8 erakusketa, 11 hitzaldi, 6 ikuskizun, eta berrikuntza asko “Zientzia plastikorik gabeko planeta baten alde” leloaren inguruan.   Parte-hartzaileak modu atsegin eta dibertigarrian hainbat gairi buruzko azken ikerketa zientifikoetara hurbildu ahal izango dira; besteak beste, gai hauei buruzkoak: itsas jasangarritasuna, adimen artifiziala, robotika, auto elektrikoak, kimika, osasuna eta astronomia. Plastikoei eta ozeanoen kontserbazioari buruz hausnartzeko proposamenen artean, OCEANUS PLASTICUS proiektuaren inguruko jarduerak nabarmentzen dira. Erdi Aroko kartografian inspiratutako erakusketa bat, gaueko ikuskizun bisual bat eta Bizkaia Aretoan imajinatutako itsas hondo batean murgiltzeko esperientzia bat izango dira. Horrez gain, Junk Kouture moda jasangarriaren nazioarteko lehiaketan finalista izan zen Lucia Revuelta gaztearen esperientzia inspiratzailea ezagutzeko aukera izango da. Hitzaldi-desfilean, diseinuari buruz hausnartuko du, jasangarritasuna sustatzeko tresna den aldetik. Bere Miss Mares lana Bizkaia Aretoan egongo da ikusgai azaroaren 5etik 8ra. Zientzia Klub eta adin guztietarako zientzia-ikuskizunak Zientzia Clubeko bakarrizketa ezagunei hainbat ikuskizun zientifiko gehituko zaizkie. Umeek abentura kuantiko batez gozatu ahal izango dute Bilbon eta Gasteizen. Donostian, Aytami Soto dibulgatzaile ezagunak magia eta kimika nahastuko ditu Historiako aurkikuntzarik handienean, 12 urtetik gorakoentzat. Era berean, Global Innovation Day-ren esparruan berrikuntzari buruz egingo den unibertsitate arteko eztabaida entzun eta ikusi ahal izango da. Eztabaida hori Innobasquerekin batera antolatu da, eta EHUko ikasleek hartuko dute parte. Ikastetxeen parte-hartzea Publiko orokorrarentzako programazioaz gain, aurten ere, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko ikasleek txokoak eta tailerrak bisitatuko dituzte goizez. Dagoeneko bete dira urriaren 3an izen-emateak ireki zirenetik eskainitako plaza gehienak. Edizio honetan 5.000 ikasle inguruk EHUko ikerketa lana ezagutzeko aukera izango dute, protagonistek kontatuta. Geologia-argazkien XVII. Lehiaketa Argazki Geologikoen XVII. Lehiaketan parte hartzeko epea zabalik dago. DBHko eta Batxilergoko ikasleek Lurraren Zientziekin lotutako irudiak bidali ahal izango dituzte azaroaren 2ra arte. Zientzia Astea 2025 EHUk antolatzen du, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren laguntzarekin eta Arabako Foru Aldundiaren, Gipuzkoako Foru Aldundiaren, Barakaldoko Udalaren, Donostiako Udalaren, Gasteizko Udalaren eta Vital Fundazioaren babesarekin. Jardueretako batzuk Europako Batzordeak finantzatutako G9-Science4All eta ORE4Citizens proiektuetan kokatzen dira, Marie Sklodowska-Curie/(MSCA) ekintzen bidez. Ekimen hori Europan karrera zientifikoak sustatzeko ekimena da, eta Horizonte Europa, EBko Ikerketa eta Berrikuntzarako Esparru Programaren barruan kokatzen da.   Ekitaldien programazioaren informazio zehatza Zientziaklik agendan eta informazio gehiago Zientzia Astearen webgunean.

EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak atzo bere 15. urteurrena ospatu zuen Bizkaia Aretoa-EHUn egindako ospakizun ekitaldi berezi batean, urte hauetan zehar bere jarduera dibulgatzailearen zati handi bat hartu duen espazio esanguratsuan. Esker-adierazpen gisa antolatutako topaketa honek ehun lagun inguru bildu zituen, tartean, erakundeetako ordezkariak eta Katedraren ibilbidean zehar giltzarri izan diren kolaboratzaileak, kideak eta laguntzaileak, besteak beste.   Ekitaldia Kike Amonarriz soziolinguista eta umoregileak eta Reyes Prados kazetariak aurkeztu zuten. Hamabost urte hauetan lortutako mugarri garrantzitsuetako batzuk gogora ekartzeaz gain, gaur egungo gizartean zientziaren eta ezagutzaren dibulgazio sozialak duen zereginaren inguruko gogoeta ere bateratu zuen topaketak. Bi aurkezleek erritmoa, gertutasuna eta umorea erantsi zizkioten Katedraren hastapenetatik gaur egunera arte bere ibilbidea aberastu eta arrastoa utzi duten ahots esanguratsuen elkarguneari.   Hastapenak eta elkarrekin egindako bidea gogoratuz   Bizkaia Aretoa-EHUko oholtzan hitza hartzen lehenengoa Miren Josune Ariztondo izan zen, 2008 eta 2015 artean Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura diputatu izandakoa. Hark gogorarazi zuen Katedra 2010ean sortzea ahalbidetu zuen hasierako bultzada, Bizkaiko Foru Aldundiaren eta EHUren arteko hitzarmen bati esker. Ondoren, Gotzone Barandikaren txanda izan zen; EHUko Transferentzia eta Nazioartekotzearen arloko errektoreordeak Katedrak abian jarritako ekimenen garrantzia eta euskarazko dibulgazioarekin zein emakume zientzialarien ikusgarritasunarekin duen konpromisoa azpimarratu zituen.   EHUko irakaslea den Marta Machok, Mujeres con Ciencia blogaren editoreak, 2014an sortutako proiektu digital honen bilakaera ekarri zuen gogora. Genero-ikuspegidun dibulgazioaren erreferente bihurtu da ordutik, eta 2024an Zirgari Saria – Berdintasunaren aldeko Proiektua jaso zuen. Halaber, Igor Campillok, Euskampus Fundazioko zuzendariak, unibertsitatearen eta gizarte-ingurunearen arteko lankidetzaren garrantzia izan zuen hizpide, transferentzia-proiektuak bultzatzeko ezinbesteko zutabe gisa. Bestalde, Ione Aranak, Bizkaia Aretoa-EHUko zuzendariak, Katedrak eraikinaren jarduera kulturalaren dinamizazioan duen ekarpena nabarmendu zuen.   Gero, Eva Caballero kazetariak, Radio Euskadiko La mecánica del caracol saioaren zuzendariak, komunikabideek kultura zientifikoa zabaltzeko eta desinformazioari aurre egiteko duten eginkizuna balioan jarri zuen.   Hamabost urte dibulgazioa, lankidetza eta etorkizuna sustatzen   Iker Badiolak, EHUko Kultura Zientifikoko Katedrako zuzendariak, eskerrak eman zizkien Katedraren ibilbidea posible egin duten pertsona eta erakunde guztiei. Era berean, esker hitzak izan zituen Juan Ignacio Pérez Iglesiasentzat, Katedrako lehen zuzendaria izan zenarentzat eta gaur egun Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntzako sailburua denarentzat. Ildo horretan, Badiolak azpimarratu zuen aurreko zuzendariaren “ondare handia” eta kultura zientifikoa demokraziaren zutabe gisa ikusarazteko egindako lana. Gainera, adierazi zuen etapa berri honetan ondare hori sendotzea, begirada zabaltzea eta urrats bat gehiago ematea dituela helburu, “gizartearen esparru gero eta zabalagoetara iristeko eta zientziaren komunikazio inklusiboagoa sustatzeko”.   Juan Ignacio Pérez Iglesiasek Katedraren jatorria ekarri zuen gogora eta pozik agertu zen erakundeak hamabost urte hauetan izan duen bilakaerarekin. Amaitzeko, EHUko errektorea den Joserramon Bengoetxeak hartu zuen hitza eta Katedrak unibertsitatearen konpromiso sozialari egindako ekarpena eta komunitate zientifikoaren eta gizartearen arteko zubi-lana goretsi zituen.   Era berean, ekitaldian izan ziren Ainara Basurko, Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomia Sustatzeko diputatua, eta Eider Inunciaga, Bilboko Udaleko Euskara, Herritarren Arreta eta Partaidetza, 2030 Agenda eta Nazioarteko arloko zinegotzi ordezkaria.   Katedrarentzat funtsezkoak izan diren beste zenbait pertsona ere bertaratu ziren ekitaldira: Iñaki Gorizelaia, EHUko errektorea 2008 eta 2016 bitartean; Pedro Miguel Etxenike, Donostia International Physics Center (DIPC) erakundeko presidentea; José Antonio Lozano, Basque Center for Applied Mathematics (BCAM) zentroko zuzendaria; eta Ana Zubiaga, Jakiunde, Zientzia, Arte eta Letren Euskal Akademiako presidentea.   Jardunaldia amaitzeko, Bizkaia Aretoa-EHUko terrazan elkartze bat egin zen oroitzapenak partekatzeko eta azken hamabost urteetan zientzia herritarrengana gerturatzeko egin den lan kolektiboa ospatzeko.

Zientzia eta teknologia kuantikoa ardatz, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza (ZTB) jardunaldiak ospatuko dira datozen asteetan Bergaran. Urriaren 29tik azaroaren 19ra, erakusketak, hitzaldiak, ikastaroak edota mahai inguruak eskainiko dira adin guztietarako.  Bergarako Udalak, elkarlanean aritu diren eragileekin batera, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza (ZTB) jardunaldien aurtengo egitaraua aurkeztu du Laboratorium Museoan. Bertan, Bergarak historian zehar zientziarekin eta honen dibulgazioarekin izan duen lotura gogorarazi dute aurkezpeneko parte hartzaileek. Aldi berean zientzia eta teknologia kuantikoaren garrantzia ipini da balioan.   Urriaren 29an zabalduko den ‘Ikuspegi kuantikoak’ erakusketak eta Seminarixoan egingo den inaugurazioak emango die hasiera aurtengo ZTB jardunaldiei. Erakusketak, “gure pertzepzio zuzenetik at dagoen azken esentzia duen mundu baten aurrean sortzen diren kontraesanak eta zalantzak aztertzen ditu”, nabarmendu dute. Sei pantailako instalazio baten bidez, publikoak gogoeta eragiten duen eduki hezitzailean barneratzeko aukera izango du, kuantikaren funtsezko kontzeptuak ulertzen laguntzen duten edukiak.  Are gehiago, egitarau zabalaren barruan, azaroaren 3an, Fernando Baptistak ‘Infografia zientifikoaren esploratzailea’ aurkeztuko du Aroztegi aretoan. Society for News Designek munduko diseinatzaile onena izendatu du Baptista aurten.   Markel Azkargorta alkate orde eta Hirigintza eta Garapen Zinegotziak  nabarmendu du aurtengo ZTB jardunaldien helburua publiko orokorrari eta gazteei kuantikaren mundua gerturatzea eta piztea dela: “Nabarmendu nahiko nuke ezagutza ez dela soilik adituentzat. Gure helburua da ezagutza herritar guztiengana iristea, modu erakargarrian eta ulerterrazean. Horregatik, ZTBren egitaraua gai ezberdinen inguruko jarduerez osatuta dago: gazteentzako tailerrak, helduentzako hitzaldiak, erakusketa interaktiboak, eta abar”. Izan ere, herritar guztiei modu ulerterrazean eta erakargarrian partekatzeko espazioak eskaintzea da ZTB jardunaldien helburua.  Jardunaldi hauek komunitate zientifikoaren, enpresa sektorearen eta hezkuntza erakundeen elkarlanaren fruitua dira eta, besteak beste, arlo ezberdinetako profesionalak izango dira protagonistak:  Juan Ignacio Pérez Iglesias (Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntzako sailburua)   Clara Montero (Tabakalerako kultura zuzendaria)   Ricardo Díez (Donostia International Physics Center – DIPC)   Arantzazu García Lekue (DIPCko ikertzailea)   Fernando G. Baptista (National Geographic)   Sara Barja (Ikerbasqueko ikertzailea)   Ane Bordagaray eta Jon Mattin Matxain (EHUko ikerlariak)   Begoña Lashayas (Mondragon Unibertsitatea)   Jesús Ugalde (EHUko katedraduna)   Xabier Aizpurua (BasQ – Basque Quantum zuzendari zientifikoa)   Ane Blazquez eta Asier Mongelos (Ikerlan)     2025eko egitaraua  Urriaren 29tik azaroaren 19ra bitarte, ZTB jardunaldiek egitarau zabala izango dute. Adin guztietako publikoari zuzentzen diren erakusketak, hitzaldiak, ikastaroak edota mahai inguruak barne hartu ditu 2025erako prestatu den egitarauan. Egitarau osoa www.ztbergara.eus webgunean kontsultatu daiteke.     ZTB jardunaldiak  Bergarak historian zehar, eta bereziki XVIII. mendean, Errege Seminarioaren bitartez, zientziarekin eta haren dibulgazioarekin lotura handia izan du. Garai hartan Europako berrikuntzak Bergarara ekarri, aztertu eta herritarren artean zabaltzen zituen, ilustrazioaren ildoei jarraituta.  XIX. mendean ere Errege Seminarioa lehen mailako hezkuntza eta ikerketa zentroa izan zen Euskal Herrian, eta oso garrantzitsua estatu espainiarrean. Izan ere, XIX. mendean Errege Seminarioan Eskola Industriala jarri zen, ingeniariak formatzeko. Ingeniarien eskola hau bakarra zen Euskal Herrian. Estatu espainiarrean soilik lau zeuden 1850. urtean.  Ordutik ez da hari hori eten, eta zientzia, teknologia eta berrikuntzaren dibulgazioan lanean jarraitu du Bergarak. Esaterako, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza, ZTB jardunaldien bitartez. Zientzia, teknologia eta berrikuntza esparru guztietan gizarteratzea eta sustatzea da helburua. Ezezaguna askotan, baina hiru gai horiek eragin zuzena dute gure bizitzetan, eta horregatik, beharrezkoa da jende guztiari zientzia gerturatzea, nolabait zientzian barneratzea.  Jardunaldiok “IKT astean” dute jatorria. Ondoren, eta 2015ean Laboratorium Museoa zabaltzearekin  batera, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza jardunaldiak antolatzen hasi zen Bergarako Udala Laboratoriumekin elkarlanean.  “IKT astearen” hasierako helburua eskualdeko enpresen artean berrikuntza teknologikoari buruzko ezagutza zabaltzea zen. Hortik abiatuta, eskaintza programa handituz joan da, eta parte-hartzaileak eta espezializazioak biderkatzen. Egun ZTB jardunaldietan askotariko diziplinak lantzen dira, formatu anitzetan, publiko desberdinari bideratuta eta erakunde zein eragile desberdinen eskutik.  Zientziaklik-eko agendan, ZTB programaren ekitaldiak aurkituko dituzu

2026ko urtarrilaren 13an, 14ean eta 15ean, Euskal Herriko Unibertsitateak (EHU) eta Big Van Ciencia taldeak Ciencia Show Euskadi programaren edizio berri bat ospatuko dute. Ekimen honek zientzia, umorea eta sormena uztartzen ditu, Bigarren Hezkuntzako, Batxilergoko eta Lanbide Heziketako ikasleengana ikerketa hurbiltzeko helburuarekin.  Urteroko hitzordu finkoa bihurtu den proiektu honek gazteei aukera ematen die beren zientzia-bakarrizketak sortzeko eta aurkezteko, erakutsiz zientzia emozioz, umorez eta arte eszenikoz ere konta daitekeela.    Zientzia eta ikuskizuna uztartzen dituen formatua  Ciencia Show Big Van Ciencia taldearen ekimena da, EHUko Kultura Zientifikoko Katedrarekin lankidetzan. Helburua da gazteen artean zientziarako interesa eta bokazio zientifiko-teknologikoak (STEM) sustatzea.  Prozesua hiru fasetan garatzen da:  Hasierako ikuskizuna, Big Van Ciencia taldeko dibulgatzaile profesionalek zientzia-bakarrizketak aurkezten dituztena, tonu dinamiko eta parte-hartzaile batean.  Ikasleen sorkuntza-lana, non parte-hartzaileek gehienez 5 minutuko bideo labur batean beren zientzia-bakarrizketa propioa sortu eta grabatzen duten.  Gala zientifikoa, non finalistek beren lanak zuzenean aurkezten dituzten publikoaren eta epaimahaiaren aurrean, eta irabazlea aukeratzen den.  Parte-hartzen duen irakasleek, gainera, online prestakuntza berezia jasotzen dute, ikasleak sormen-prozesuan laguntzeko beharrezko tresna narratibo eta eszenikoekin.    2026ko datak eta egoitzak  Ciencia Show Euskadi 2026 programaren ikuskizunak hiru euskal hiriburuetan egingo dira, EHUren egoitzetan:  Bilbo – Bizkaia Aretoa (Mitxelena Aretoa)  Gasteiz – Ingeniaritza Eskola  Donostia / San Sebastián – baieztapenaren zain Euskadiko Gala Zientifikoa 2026 ekitaldian, aukeratutako finalistak arituko dira zuzenean, beren trebetasun komunikatibo eta zientifikoak erakutsiz publikoaren eta epaimahaiaren aurrean.    👉 Informazio gehiago eta izen-ematea: Ciencia Show 🔗 bigvanciencia.com/proyectos-bigvan/cienciashow 

Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailaren ekimen honek urteko lehen topaketa egin du gaur Getxon. Juan Ignacio Pérez Iglesias sailburuak nabarmendu duenez, “zientziari ikusgarritasun eta gizarte-ospe handiagoa emango diogu guztion artean”. Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailak Jakindari, kultura zientifikoaren aldeko aliantza berriaren lehen topaketa egin du gaur. Dagoeneko, 60 erakunde baino gehiagok bat egin dute aliantzarekin, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko (ZTBES) kideek zein EAEn ezagutzaren hedapenean erreferente diren beste eragile batzuek ere. Gaur goizean Getxoko Olatua eraikinean egin den topaketan erakunde horietako ordezkari ugari izan dira.   Jakindari Sailaren Ezagutza Gizartean Zabaltzeko Proiektuaren barruan kokatzen den ekimena da. Proiektu horren helburua da zientziak espazio publikoan duen presentzia indartzea, herritarren kultura zientifikoa handitzea, zientziaren eta euskal gizartearen arteko harremana estutzea, euskararen erabilera sustatzea zabalkunde-jardueretan eta dibulgazio inklusiboa bermatzea, ezagutzarako sarbidean dauden gizarte-arrakalak murriztuz. Aliantza berriak parte-hartzaileen arteko lankidetza sustatu nahi du, haien indarguneak eta gaitasunak aprobetxatuz sinergia handiagoak lortzeko eta, hala, inpaktu sozial handiagoa sortzeko, publiko zabalago eta anitzago batengana iritsiz. Eraginkortasun handiagoa lortzen ere lagundu nahi du, hura osatzen duten eragileen artean baliabideak eta ezagutzak partekatuz. Ildo horretan, eragileen arteko lankidetza berrikuntzarako eta sormenerako motorra izango da, eta zientziaren presentzia publikoa indartzea ahalbidetuko du, irudi bateratuago eta ikusgarriago batekin.   Bere hitzaldian, Juan Ignacio Pérez Iglesias sailburuak eskertu die erakundeei aliantzarekin bat egiteagatik. Helburu nagusia, nabarmendu duenez, "eragileen ahaleginak batzea da, ezagutza zientifikoa gure lurraldeko toki ezberdinetara hurbiltzeko, jarduera bateratuak eta jardunbide egokien trukea sustatuz. Horrela, guztion artean zientziari ikusgarritasun eta gizarte-ospe handiagoa emango diogu, gero eta desinformazio handiagoa dagoen testuinguru batean ".   Unibertsitateak eta ikerketa-zentroak Besteak beste, unibertsitateak, ikerketa kooperatiboko zentroak (CIC), bikaintasuneko ikerketa-zentroak (BERC), Basque Research and Technology Alliance (BRTA) erakundeko kideak, fundazioak, museoak, kultura-zentroak edo sorkuntza- eta komunikazio-enpresak daude Jakindarirekin bat egin duten erakundeen artean. "Zientziaren dibulgaziorako eskifaia" lelopean egin den topaketan, Jakindariren kide diren erakundeek esperientziak partekatu, jardunbide egokiak trukatu eta ekimen arrakastatsuak ezagutu ahal izan dituzte, bsteak beste, Barcelona Ciencia Innovación edo Descubre Fundazioa. Jakindarirekin bat egin duten eragileek Sailak diseinatutako zenbait ekimenetan parte hartu ahal izango dute, beren dibulgazio-ekintza bultzatzeko. Horietako tresna nagusietako bat ZientziaKlik plataforma digitala da. Plataforma horrek komunitate zientifiko eta teknologikoaren dibulgazio-jardueren eskaintza biltzen du, eta herritarrei ekitaldi eta baliabide zientifikoetarako sarbidea izatea errazten die, eragileen arteko lankidetza sustatzeaz gain. Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailak dirulaguntzen deialdi bat ere jarriko du abian, jakintza gizartean zabaltzeko proiektuak elkarrekin finantzatzeko. Gainera, lehiaketa bat antolatuko du Jakindari osatzen duten eragileek bultzatutako proiektu nabarmenenak saritzeko.